Phương pháp nghiên cứu khoa học là một trong những nội dung được quan tâm và tìm hiểu rất nhiều hiện nay. Có thể nói đây là vấn đề có ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực trong cuộc sống, mang những ý nghĩa và vai trò to lớn trong việc phát triển đất nước. Tuy nhiên không phải ai cũng có điều kiện để tìm hiểu rõ về các thông tin cũng như lợi ích của các phương pháp nghiên cứu khoa học. Trong bài viết dưới đây chúng tôi sẽ cung cấp đến các bạn những thông tin bổ ích liên quan đến ý nghĩa của các phương pháp nghiên cứu khoa học.

I. Các phương pháp nghiên cứu khoa học thường dùng

Để tiến hành nghiên cứu khoa học với bất cứ một đề tài nào đó thì bạn có thể lựa chọn các phương pháp nghiên cứu phù hợp khác nhau. Hiện nay có rất nhiều phương pháp nghiên cứu. Nó phù hợp với từng đề tài nghiên cứu khoa học khác nhau. Dưới đây là các phương pháp nghiên cứu khoa học thường dùng mà bạn có thể tham khảo

1. Phương pháp thu thập số liệu

Phương pháp thu thập số liệu được xem là phương pháp nghiên cứu phổ biến nhất hiện nay. Bạn có thể áp dụng phương pháp nghiên cứu này vào trong hầu hết các lĩnh vực nghiên cứu khoa học, đề tài cũng như bộ môn bạn muốn nghiên cứu.

Với phương pháp nghiên cứu này thì người nghiên cứu sẽ sử dụng những nguồn dữ liệu và thông tin có sẵn và đã được chứng minh từ các nguồn khác nhau. Ngoài ra thì bạn cũng có thể thực hiện thu thập dữ liệu trực tiếp thông qua việc đối mặt và phỏng vấn trực tiếp với các sự vật và hiện tượng. Để thực hiện phương pháp thu thập số liệu thì người nghiên cứu phải đưa ra được một bộ câu hỏi phù hợp. Từ đó giúp mang lại được những kết luận chính xác nhất về vấn đề mà bạn muốn nghiên cứu.

2. Phương pháp thực nghiệm

Phương pháp thực nghiệm cũng là một trong những phương pháp được nhiều người áp dụng hiện nay. Đặc biệt với một số bộ môn khoa học và đề tài nghiên cứu thì bắt buộc phải sử dụng đến phương pháp nghiên cứu này mới có thể đưa ra được kết luận chính xác nhất. Đây được xem là phương pháp nghiên cứu và thu thập các dữ liệu và thông tin khi quan sát sự vật hiện tượng ở trong những điều kiện gây biến đổi.

Đối với một số đề tài nghiên cứu khoa học thì người nghiên cứu muốn thu được kết quả như mình mong muốn thì sẽ cần phải thay đổi các tham số. Cùng với đó thì cũng sẽ tách riêng ra từng phần khác nhau để việc nghiên cứu được dễ hơn đối với các điều kiện tồn tại của đối tượng nghiên cứu.

Khi thực hiện phương pháp thực nghiệm sẽ giúp người nghiên cứu rút ngắn được thời gian nghiên cứu đối tượng. Bên cạnh đó còn có thể thực hiện lặp đi lặp lại nhiều lần để giúp thu được những kết luận chính xác nhất mà không bị hạn chế về mặt thời gian và không gian.

3. Phương pháp nghiên cứu định tính

Phương pháp nghiên cứu định tính cũng là phương pháp nghiên cứu phổ biến hiện nay và có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực khoa học và đề tài nghiên cứu hiện nay.

Việc áp dụng phương pháp luận nghiên cứu định tính giúp cho người nghiên cứu có thể hiểu biết sâu sắc và chính xác hơn về những hành vi của con người. Cùng với đó là tất cả những nguyên nhân tác động đến sự thay đổi này trong hành vi của con người. Đây được xem là một giải pháp nghiên cứu điều tra để tìm câu trả lời cho câu hỏi tại sao và làm thế nào để có thể đánh giá một cách toàn diện và chính xác nhất về các sự vật và hiện tượng.

4. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm những phương pháp nghiên cứu sau đây:

5. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Trong nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết gồm có những phương pháp cơ bản sau đây:

II. Phương pháp nghiên cứu khoa học là gì

Các phương pháp nghiên cứu khoa học thường mang lại rất nhiều ý nghĩa thực tiễn cho sự phát triển của xã hội. Chính vì vậy mà để hiểu rõ về các phương pháp nghiên cứu và thực hiện chính xác thì bạn cần hiểu rõ chính xác về ý nghĩa của khái niệm.

1. Khoa học là gì

Đầu tiên, khoa học là một từ ngữ có nguồn gốc xuất hiện từ tiếng Latinh “Scienta” có nghĩa là tri thức, các nguồn kiến thức. “Khoa học” theo Webter’s New Collegiste Dictionary thì chính là “những trí thức đạt được thông qua những kinh nghiệm thực tế và nghiên cứu”. Hiện nay hệ thống tri thức được con người phân chia thành hai loại là:

Có thể hiểu khoa học là một khái niệm bao quát rất lớn. Và để hiểu được phương pháp nghiên cứu khoa học là gì thì chúng ta phải hiểu rõ được định nghĩa về khoa học.

2. Phương pháp nghiên cứu khoa học là gì

Phương pháp nghiên cứu khoa học chính là tổng hợp một chuỗi các phương pháp nghiên cứu, điều tra, thí nghiệm, thực nghiệm thực tế… Hoặc bằng bất cứ một hình thức nghiên cứu nào khác. Từ đó dựa trên những số liệu, dữ liệu và cả những tài liệu đã thu thập được trong suốt quá trình để tìm ra quy luật chung và bản chất của các sự vật hiện tượng. Ngoài ra thì còn có thể tìm đến cả những kiến thức mới mang ý nghĩa khoa học thực tiễn. Cũng như mang lại ý nghĩa thực tiễn để có thể áp dụng và phục vụ mục đích sử dụng của con người.

Và những người muốn thực hiện các phương pháp luận nghiên cứu khoa học thì cần phải là những người có nhiều kiến thức trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Ngoài ra thì cần phải rèn luyện được khả năng làm việc cá nhân và mọi việc đều được lên kế hoạch. Có phương pháp cụ thể để đạt được thành công như mong muốn. Chính vì vậy, nếu bạn đang là sinh viên và bị hạn chế về mặt kiến thức thì nên trau dồi thêm nhiều kiến thức chuyên ngành đa dạng cũng như tìm ra chủ đề nghiên cứu phù hợp nhất.

3. Đặc điểm của phương pháp nghiên cứu khoa học

Nghiên cứu khoa học là phương pháp có những đặc điểm chủ yếu sau đây

3.1 Phương pháp có tính mục đích

Mọi hoạt động nghiên cứu mà con người thực hiện thì đều có những mục đích khác nhau, chính vì vậy mà nghiên cứu khoa học cũng là phương pháp mang tính mục đích. Mục đích của nghiên cứu khoa học là dựa trên các số liệu, tài liệu, dữ liệu thu thập được thì sẽ tìm ra được những quy luật, bản chất của các sự vật hiện tượng trong cuộc sống. Việc áp dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật một cách phù hợp sẽ giúp cuộc sống phát triển và hiện đại hơn.

Xác định mục đích nghiên cứu khoa học sẽ giúp bạn lựa chọn những phương pháp nghiên cứu phù hợp nhất. Ngược lại nếu bạn lựa chọn chính xác phương pháp nghiên cứu thì sẽ giúp mục đích nghiên cứu đạt được nhanh hơn.

3.2 Phương pháp là cách làm việc của chủ thể

Phương pháp nghiên cứu khoa học luôn gắn chặt với chủ thể, từ đó tạo nên điểm chủ quan. Mặt chủ quan của phương pháp nghiên cứu chính là những kinh nghiệm sáng tạo, hoạt động nghiên cứu, năng lực nhận thức của chính chủ thể. Tất cả những mặt trên được thể hiện qua việc nhận thức được quy luật vận động của các đối tượng nghiên cứu.

Ngoài ra thì mặt khách quan còn quyết định đến việc chọn phương pháp nghiên cứu này hay phương pháp nghiên cứu kia của chủ thể thực hiện nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên trong nghiên cứu khoa học thì sự chủ quan phải tuân thủ theo cái khách quan để có thể tiếp cận dễ dàng hơn các quy luật khách quan trong thế giới.

3.3 Phương pháp nghiên cứu cần có sự hỗ trợ của công cụ

Bất cứ một phương pháp nghiên cứu nào đều cần các công cụ hỗ trợ. Cũng như các phương tiện kỹ thuật hiện đại. Giúp mang lại tính chính xác và hiệu quả cao nhất cho việc nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu và phương tiện nghiên cứu là hai khái niệm, hai phạm trù hoàn toàn riêng biệt. Nhưng nó lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đầu tiên cần tùy thuộc vào đối tượng nghiên cứu để tìm ra phương pháp nghiên cứu phù hợp. Và để thực hiện được các phương pháp nghiên cứu thì cần có sự giúp đỡ của các phương tiện nghiên cứu. Đây chính là yếu tố quyết định sự chính xác cao nhất của các kết quả nghiên cứu khoa học.

III. Các bước thực hiện phương pháp nghiên cứu khoa học

Để thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học thì bạn cần tuân thủ các bước thực hiện sau đây để giúp mang lại kết quả tốt nhất.

1. Đặt vấn đề, xác định mục đích và câu hỏi nghiên cứu

Khi thực hiện phương pháp nghiên cứu khoa học thì việc đặt vấn đề, xác định mục đích và câu hỏi nghiên cứu được xem là phần quan trọng nhất. Các phần khác trong phương pháp nghiên cứu sẽ được triển khai để trả lời cho phần nội dung này.

Cụ thể bạn sẽ cần phải tìm ra câu trả lời cho các câu hỏi sau:

2. Đưa ra giả định

Bạn có thể đưa ra những giả định về bản chất và quy luật của đối tượng nghiên cứu. Và không nhất thiết kết luận cuối cùng phải trùng hoàn toàn với những giả định mà bạn đưa ra ở lúc này.

3. Vật liệu

Trong phần này bạn cần phải đưa ra những dụng cụ hỗ trợ cho phương pháp nghiên cứu. Bạn phải đưa ra các tài liệu tham khảo, các chất hóa học đã sử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu.

4. Quy trình nghiên cứu

Đây là bản mô tả chi tiết, từng bước và chính xác về cách mà bạn đã tiến hành nghiên cứu. Cùng với đó cũng phải xác định rõ các đối chứng và biến số. Sau đó mô tả chi tiết về quá trình bạn đo đạc kết quả để chứng minh những giả thuyết bạn đưa ra là đúng hay sai. Việc mô tả lại quá trình và cách thức nghiên cứu của bạn sẽ giúp những người khác dễ dàng tiến hành lại thí nghiệm của bạn.

5. Quan sát, dữ liệu và kết quả

Các kết quả sẽ được dùng để giải thích và cũng như diễn giải dữ liệu. Bạn có thể trình bày kết quả ở nhiều hình thức khác nhau như bảng tổng kết, dữ liệu thô, đồ thị và hình ảnh,…

6. Kết luận

Kết luận chính là bản mô tả vắn tắt quá trình nghiên cứu khoa học cùng với kết quả thực nghiệm đạt được. Dựa vào phần kết luận này mà bạn sẽ có thể trả lời cho những câu hỏi nghiên cứu mà bạn muốn được giải đáp khi thực hiện.

IV. Tầm quan trọng của phương pháp nghiên cứu khoa học

Các phương pháp luận nghiên cứu khoa học rất quan trọng. Nó mang nhiều ý nghĩa và những lợi ích to lớn ảnh hưởng đến sự phát triển của một đất nước. Ngoài ra thì cũng là một trong những giải pháp để giúp nâng cao chất lượng của các cán bộ giảng viên, thạc sĩ, tiến sĩ và thậm chí là cả những sinh viên đang theo học tại các trường đại học. Các phương pháp luận nghiên cứu khoa học còn được xem là giải pháp để tìm ra các phương án phù hợp giúp giải quyết các vấn đề nhức nhối trong xã hội. Từ đó giúp đất nước và xã hội phát triển hơn nữa.

Bên cạnh đó thì việc nghiên cứu khoa học còn giúp các nhà nghiên cứu có thêm nhiều động lực để nghiên cứu và sáng tạo ra các sản phẩm khoa học mới. Từ đó phục vụ cho những nhu cầu thực tiễn của con người và nâng cao chất lượng cuộc sống cũng như xã hội con người. Có thể khẳng định đây là phương pháp có tầm ảnh hưởng rất quan trọng đến sự phát triển của xã hội. Chính vì vậy mà chúng ta có những phương án để thúc đẩy các phương pháp nghiên cứu khoa học.

Như vậy, trong bài viết trên chúng tôi đã cung cấp đến các bạn những thông tin vô cùng bổ ích liên quan đến một số các phương pháp nghiên cứu khoa học thông dụng và được sử dụng nhiều hiện nay. Hy vọng sau khi tham khảo bài viết trên các bạn sẽ có thêm nhiều hiểu biết liên quan đến vấn đề này và có thêm nhiều thông tin để vận dụng được tốt hơn.