Củ cây Nhân Sâm có công dụng gì tốt cho sức khỏe

Nhân sâm là một loại thực vật, dược liệu được xếp vào hàng quý hiếm. Nó chính là 1 trong 4 vị thuốc quý của y học cổ truyền của Đông Y: “Sâm – Nhung – Quế – Phụ”. Bởi vậy mà từ xa xưa giá trị của sâm luôn được đề cao và coi trọng.

Sâm là một loại thực vật, dược liệu được xếp vào hàng quý hiếm

Câu chuyện kỳ y dị thảo về cây nhân sâm

Trước đây và cả bây giờ, những câu chuyện thú vị và có phần ly kỳ về sâm vẫn được lưu truyền rộng rãi.

Có một câu chuyện truyền thuyết về sâm của Hàn Quốc được kể lại như sau. Ở một ngôi làng nhỏ, có một cậu bé sống với mẹ và mô côi cha. Cuộc sống của hai mẹ con cứ trôi qua bình yên và giản dị như thế cho đến một hôm mẹ cậu bé bị ốm nặng.

Cậu bé quá thương mẹ và không biết làm thế nào nên cứ ngồi khóc, khóc mãi. Dân làng thấy vậy nên khuyên cậu bé đi đến chân núi Jin Ka rồi vào hang Kwan – Eum mà cầu nguyện. Tại đây vì cảm động trước tấm lòng thành của em bé, thần núi đã xuất hiện.

Thần núi nói: “Trên đỉnh núi Kwan – Eun có một loại cây thân cỏ. Loại cây này có 3 quả duy nhất và mọc cheo leo trên vách núi. Khi thấy nó, con hãy nhổ rễ nó lên mà mang phần rễ về. Ngày ngày sắc rễ cây thành thuốc cho mẹ uống và mẹ con sẽ khỏe trở lại.”

Cậu bé cảm tạ thần núi rồi tức tốc đi ngay. Trải qua nhiều khó khăn cuối cùng cậu cũng mang được rễ cây về nấu thuốc cho mẹ. Qua vài ngày người mẹ khỏi ốm và khỏe lại. Từ đó hai mẹ con lại sống hạnh phúc bên nhau.

Và loại cây này được lưu truyền với tên gọi là cây nhân sâm.

có lẽ bạn chưa biết

Tìm hiểu về nhân sâm

Như chúng ta đã đề cập từ đầu bài viết, củ sâm là một thành phần, vị thuốc vô cùng giá trị của Đông Y. Giá trị ấy của nhân sâm vẫn được giữ nguyên từ xa xưa cho đến tận bây giờ. Vì thế mà hiện nay, cây sâm đã trở thành vị thuốc được nhiều nơi sử dụng.

Cây nhân sâm là gì?

Đây là một loại thực vật có hoa thuộc họ Cuồng (theo Wikipedia). Chúng có danh pháp khoa học là Panax Ginseng. Nhân sâm chính là phần củ phát triển ở dưới rễ cây và chúng sinh trưởng gần giống như các loại rau củ: cà rốt, củ cải,… vậy.

Đặc điểm nhân sâm

Nhân sâm là loại cây có thời gian sinh trưởng và phát triển khá lâu. Thường để có được một thành phẩm cuối cùng, bạn sẽ phải mất 4 đến 5 năm. Tuy nhiên khoảng thời gian này, củ sâm chỉ mới phát triển ở mức độ vừa phải chứ chưa đạt độ “chín”, trường thành.

Nhân sâm là loại cây có thời gian sinh trưởng và phát triển khá lâu.

Chính vì thế mà những loại sâm được trồng lâu năm luôn rất có giá trên thị trường. Thậm chí là chúng còn được xếp vào sản phẩm hiếm có vì sản lượng rất ít.

Một cây thường chỉ cao từ 60 đến 80 cm. Phần củ là do rễ phát triển mà thành.

Lá sâm ở gốc không xẻ tuy nhiên những lá ở thân và ngọn thì lại xẻ làm nhiều thùy. Số lượng lá ở cây không nhiều. Phải từ tháng thứ 4, thứ 5 của quá trình sinh trưởng cây mới có 5 lá kép. Mép là có vết răng cưa sâu.

Tháng thứ 4, thứ 5 cũng là thời điểm sâm bắt đầu ra hoa và kết quả. Hoa sâm nở vào mùa hạ, hoa có năm cánh và màu đỏ rất nổi bật. Hoa kết thành quả cũng màu đỏ, có 5 khía, quả chín thì có màu nâu đen và bên trong chứa nhiều hạt thường được lấy làm giống.

Một số loại nhân sâm quý trên thế giới

Như thông tin vừa đề cập, nhân sâm hiện trở thành một vị thuốc được sử dụng tại rất nhiều nơi. Chính vì thế sâm không còn phổ biến ở riêng trong Đông Y và Châu Á nữa. Loại cây này đã được nhân giống và phát triển ở nhiều quốc gia.

Vì thế mà hiện nay trên thế giới có rất nhiều loại sâm được tạo thành. Chúng ta có thể kể đến một số loại sâm quý dưới đây.

Sâm Hàn Quốc

Sâm Hàn Quốc có lẽ là loại sâm không còn xa lạ với nhiều người tiêu dùng. Ngành công nghiệp trồng sâm ở đây vô cùng phát triển vì thế mà nơi đây còn được mệnh danh là “xứ sở sâm”.

Đã có hơn 5000 công trình nghiên cứu lớn nhỏ về tác dụng mà loại sâm này mang lại cho sức khỏe con người. Chính vì thế mà trên thị trường, sản phẩm này vô cùng được ưa chuộng.

Sâm Triều Tiên

Cùng với sâm Hàn Quốc, sâm Triều Tiên cũng là một sản phẩm nổi tiếng. Đặc trưng của loại sâm này nằm ở hình dáng củ và mùi hương.

Phần hình dạng củ sâm rất giống với hình người vì thế nó tạo nên được ấn tượng mạnh với người dùng. Sự đặc biệt còn nằm ở múi hương.

Những ai sử dụng loại sâm này thì cơ thể đều mang theo hương thơm đặc trưng của chúng.

Sâm Mỹ

Sâm Mỹ sinh trường chủ yếu ở Mỹ và Canada. Sâm Triều Tiên thường thích hợp dùng cho nam giới còn sâm Mỹ lại có công dụng tuyệt vời hơn đối với người già.

Tuy nhiên không phải loại sâm chỉ được dùng cho người già. Mà là đối với người già thì sâm Mỹ mang lại nhiều công dụng hơn.

Sâm Ngọc Linh

Thương hiệu sâm Ngọc Linh chính là thương hiệu của một loại sâm nổi tiếng của Việt Nam. Sâm Ngọc Linh cùng với 3 loại sâm trên đã tạo nên bộ tứ những loại sâm đắt đỏ và giá trị nhất thế giới.

Có thể nói sâm Ngọc Linh chính là một niềm tự hào của ngành Y học cổ truyền của nước ta.

Thành phần hóa học nhân sâm

Lý do khiến cho loại dược liệu này trở nên quý hiếm và giá trị chính là những thành phần có trong củ sâm.

Nhân sâm có rất nhiều loại, mỗi loại lại có những đặc tính sinh học và môi trường phát triển riêng. Do đó trong thành phần hóa học cũng không hoàn toàn giống nhau. Nhưng về cơ bản chúng ta vẫn có thể kể ra những cấu tạo thành phần chung của loại dược liệu này.

Dựa theo những nghiên cứu khoa học, các bài phân tích sinh khối thì trong sâm có chứa đến 32 hợp chất saponin triterpen. Và các saponin triterpen chính là những hợp chất thuộc nhóm dammaran gọi chung là ginsenoside.

Bên cạnh thành phần chính là ginsenoside, trong củ sâm còn chứa đến 7 hợp chất polyacetylen. Hơn nữa chúng còn có tới 17 loại acid béo (stearic, oleic,..), 17 loại axit amin cùng 20 nguyên tố vi lượng rất tốt cho sức khỏe.

Sự phong phú của thành phần hóa học đã tạo nên sự đa dạng cho hoạt tính của loại dược liệu này. Hiện nay những công trình nghiên cứu về sinh khối của sâm vẫn được tiếp diễn. Vì thế những hoạt tính sinh học cũng như công dụng của dược liệu này đang được phát hiện nhiều hơn.

Tác dụng của nhân sâm

Không phải ngẫu nhiên mà lại có rất nhiều truyền thuyết kể về cây sâm. Ngay cả câu chuyện được kể ở đầu bài viết. Dù có nhiều màu sắc hư ảo song phần cốt của câu chuyện vẫn đề cập đến một sự thật là cây sâm vô cùng có lợi cho sức khỏe của con người.

Sâm có thể sử dụng như một vị thuốc nhưng đồng thời nó cũng là một dược liệu hỗ trợ tăng cường sức khỏe

Tác dụng tăng cường sức khỏe

Sâm có thể sử dụng như một vị thuốc nhưng đồng thời nó cũng là một dược liệu hỗ trợ tăng cường sức khỏe.

Đối với phái nữ, củ sâm có thể được ví như “tiên dược” giúp duy trì tuổi xuân. Các vi lượng trong sâm giúp sản sinh ra các chất chống oxy hóa. Nhờ đó mà phụ nữ khi sử dụng củ sâm sẽ làm chậm quá trình lão hóa, da dẻ trở nên hồng hào, nội tiết ổn định.

Không chỉ có tác dụng với sức khỏe cơ thể nữ giới. Đối với nam giới, sâm cũng là một vị thuốc vô cùng hữu hiệu. Các thành phần sinh khối trong sâm sẽ giúp nam giới:

Lý do là vì trong vị thuốc này có chứa hàm lượng lớn chất Cistanche. Đây là một thành tố vô cùng có lợi đối với cơ thể nam giới.

Bên cạnh đó, dược liệu này còn có tác dụng thải độc, thanh lọc cơ thể. Chúng giúp cơ thể thoát khỏi tình trạng suy nhược, mệt mỏi, chán ăn. Nhất là với trẻ em, khi sử dụng sẽ giúp cải thiện tình trạng chậm lớn, lười ăn,…

Chúng cũng được coi là một vị thuốc hoàn hảo dành cho những ai thường xuyên bị mất ngủ. Những người bị thiếu máu, stress cũng sẽ được cải thiện tình trạng nếu sử dụng củ sâm.

Hỗ trợ giúp điều trị một số loại bệnh

Các bài thuốc trong Y học cổ truyền đều trở nên hữu hiệu hơn khi có thêm sâm. Vậy chúng có tác dụng gì trong vấn đề bài trừ các loại bệnh?

Cách sử dụng nhân sâm

Nhân sâm mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên để có thể phát huy hết tác dụng của chúng bạn cần biết cách chế biến để sử dụng. Dưới đây là một số cách sử dụng sâm mà bạn có thể tham khảo.

Về cơ bản, chúng có thể được sử dụng để pha trà. Đây là một trong những cách chế biến, cách nấu nước sâm đơn giản nhưng lại khá hiệu quả.

Chúng cũng có thể được tán nhuyễn thành bột để dễ dàng sử dụng. Thậm chí củ sâm còn có thể sử dụng trực tiếp bằng cách ngậm tan những lát mỏng trong miệng.

Củ sâm sắc thuốc. Đây chính là cách chế biến và sử dụng truyền thống và đặc trưng nhất của dược liệu này.

Ngoài ra bạn có thể sử dụng củ sâm bằng cách cho chúng trở thành một nguyên liệu nấu ăn. Chúng rất thích hợp để làm các món hầm, nấu cháo,…

Cuối cùng củ sâm ngâm rượu cũng là một cách sử dụng đem lại hiệu quả cao. Cách ngâm rượu sâm không hề phức tạp nhưng bạn nhớ phải sử dụng rượu trắng nguyên chất nhé.

Uống nhân sâm lúc nào tốt nhất

Nhân sâm được chế biến thành rất nhiều dạng thành phẩm. Như chúng ta vừa đề cập, chúng có thể ở dạng trà, rượu, cao. Chúng cũng có thể được dùng ở dạng bột, dạng nguyên chất,… Vậy khi ở dạng trà, rượu, cao,… chúng ta nên uống sâm lúc nào thì tốt nhất?

Thời điểm sử dụng cao sâm tốt nhất là vào buổi sáng hoặc buổi trưa. Nhất là khi cơ thể đang đói, việc bổ sung cao sâm sẽ khiến bạn hấp thu dưỡng chất một cách trọn vẹn nhất. Đối với rượu sâm bạn chỉ nên sử dụng một ly nhỏ, dưới 100ml mỗi ngày trước bữa ăn.

Còn với trà sâm thì bạn nên sử dụng vào sáng sớm trước hoặc sau ăn đều được. Tuy nhiên với những ai bị huyết áp thấp thì nên sử dụng cao, rượu và trà sâm khi đã ăn no nhé.

Đặc biệt lưu ý là bạn tuyệt đối không nên sử dụng sâm vào buổi tối. Vì lúc này củ sâm sẽ khiến thần kinh bị hưng phấn và dẫn đến mất ngủ.

Cách bảo quản nhân sâm

Sâm là dược liệu vô cùng quý hiếm. Loại cây này khó trồng nên khi thu hoạch nhiều thành phẩm không đạt được chất lượng cao. Chính vì thế việc bảo quản sâm cũng không hề đơn giản. Nếu không bảo quản đúng cách bạn hoàn toàn có thể lãng phí khoản tiền lớn.

Cách bảo quản đối với nhân sâm khô

Sâm khô đã được sấy là loại bỏ khá nhiều phần trăm nước. Do đó công tác bảo quản sẽ đơn giản hơn khi mà thành phẩm khó bị nấm, mốc.

Việc bảo quản sâm cũng không hề đơn giản. Nếu không bảo quản đúng cách bạn hoàn toàn có thể lãng phí khoản tiền lớn

Cách bảo quản sâm khô đơn giản nhất là bạn hãy buộc nó vào túi kín rồi để tủ lạnh dùng dần. Ngoài ra bạn có thể cho một chút gạo rang để nguội vào túi sâm. Gạo rang sẽ giúp hút ẩm rất tốt để giữ sự khô thoáng cho sâm.

Củ sâm khô cũng có thể được bảo quản bằng cách đem ngâm mật ong. Nước mật ong sâm sẽ được sử dụng để pha trà rất ngon.

Cách bảo quản nhân sâm tươi

So với sâm khô thì sâm tươi khó bảo quản hơn. Lý do là vì chúng còn chứa hàm lượng nước khá nhiều. Do đó, khả năng bị ẩm, mốc,… sẽ cao hơn. Vì thế quá trình bảo quản cần cẩn thận hơn.

Giá của nhân sâm

Cây sâm được mệnh danh là một trong các vị thuốc quý bậc nhất của Đông Y. Điều này xuất phát không chỉ nhờ vào những công dụng của sâm. Mà một phần lý do là vì chúng hiếm. Đó cũng là nguyên nhân khiến cho giá bán của chúng rất đắt.

Giá bán của củ sâm phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Mỗi loại sâm sẽ có giá thành khác nhau. Ví dụ như sâm Ngọc Linh sẽ không có giá giống như sâm Hàn Quốc hay sâm Mỹ.

Hình thái của sâm cũng ảnh hưởng đến mức giá. Bao giờ sâm khô cũng đắt hơn sâm tươi. Thêm nữa kích thước của củ cũng là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến giá. Củ càng to chứng tỏ nó càng lâu năm và giá thành của nó lại càng đắt đỏ.

Lấy ví dụ như sâm Ngọc Linh của nước ta. Loại củ 4 đến 6 năm tuổi sẽ cho 15 đến 20 củ / kg thì giá dao động hơn 20.000.000/kg. Loại sâm to hơn thường có 5 đến 7 củ/ kg thì giá dao động 45 đến 50 triệu đồng. Còn loại sâm 2 củ/kg thì giá lên cả trăm triệu đồng.

Nhân sâm có thể mua ở đâu?

Nhân sâm có thể mua ở đâu? Đây là một câu hỏi được rất nhiều người đặt ra.

Lý do không phải là chúng ta không biết chỗ bán. Mà là có quá nhiều chỗ bán củ sâm khiến chúng ta không biết địa chỉ nào mới là tin cậy. Đặc biệt chúng có giá trị kinh tế cao lại quý hiếm nên chúng ta rất sợ mua phải hàng kém chất lượng.

Vậy sâm nên được mua ở đâu?

Bạn có thể tìm kiếm các cửa hàng chuyên bán các vị thuốc quý, thuốc Đông Y lâu năm để hỏi mua sâm. Những cửa hiệu này chắc chắn đã rất có tiếng tăm và uy tín nên bạn có thể an tâm về chất lượng sản phẩm.

Ngoài ra đối với những loại sâm Mỹ, sâm Hàn, sâm Triều Tiên nếu muốn mua bạn có thể mua trên các trang bán hàng lớn. Lúc này gái thành có thể sẽ đắt hơn do phải chịu phí vận chuyển. Tuy nhiên bù lại sản phẩm chắc chắn đáng tin cậy.

Một số hình ảnh về nhân sâm

Trên đây chúng ta đã đề cập nhiều thông tin về vị thuốc tuyệt vời này rồi. Và sau đây chúng ta hãy cùng chiêm ngưỡng một chút những hình ảnh về loại dược liệu này nhé.

Hình ảnh cây sâm lúc mới sinh trưởng

Cây sâm đang kết quả

Hình ảnh củ sâm lúc được 4-5 năm tuổi

Những củ sâm to lâu năm cho giá trị kinh tế và giá trị sử dụng rất cao.

Có thể nói nhân sâm quả thực là loại dược liệu vô cùng có giá trị với sức khỏe con người. Nhưng không phải vì chúng tốt mà ta lại có thể lạm dụng chúng. Hãy nhớ sử dụng sâm có liều lượng cụ thể và tuân theo chỉ dẫn (nếu có) để không bị phản tác dụng nhé.

bạn tìm hiểu thêm