Kiến ba khoang là loại bọ cánh cứng khá nguy hiểm. Khi bị cắn nó sẽ khiến chúng ta ngứa rát. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời thì có thể để lại các biến chứng. Vậy, kiến ba khoang thường sống ở đâu, xuất hiện trong thời điểm nào? Khi bị kiến ba khoang cắn nên xử lý ra sao? Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

I. Tổng quan về kiến ba khoang

Kiến ba khoang là gì? Có đặc điểm về hình thể ra sao? Chúng ta cần phải hiểu rõ để nhận biết chúng. Từ đó có biện pháp phòng tránh khi gặp phải.

1. Kiến ba khoang là gì? 

Kiến ba khoang là một loại bọ cánh cứng có tên khoa học là Paederus fuscipes (tên tiếng Anh là rove beetles). Sau những đợt mưa kéo dài, kiến ba khoang xuất hiện tương đối nhiều. Chúng thường bày cùng với những con côn trùng khác bay vào nơi có nhiều ánh sáng. 

Theo thống kê của BV Da liễu TW, số người nhập viện do kiến ba khoang tăng mạnh. Bạn cần lưu ý rằng so với rắn hổ mang, độc tố của kiến ba khoang mạnh gấp 12 -15 lần. Nếu không có những biện pháp y tế can thiệp kịp thời, thì sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng. 

2. Đặc điểm kiến ba khoang 

2.1 Về đặc điểm hình thể 

• Thân thon dài (hình dạng như hạt thóc): Độ dài 2-3cmm, độ ngang 1-1,2 cm. 

• Cơ thể có hai màu: Màu đen và vàng. Tuy nhiên, do thích nghi môi trường hoặc điều kiện ánh sáng nên đôi khi, chúng có màu cam  tối, hay sẫm màu và nhọn ở vùng bụng, vùng bụng trên và đầu màu đen. 
• Chúng có 3 đôi chân, bụng có nhiều đốt, đặc biệt trong đó có một đốt màu đỏ 
• Chúng có khả năng bay và chạy rất nhanh

2.2 Sự phân bố

Kiến ba khoang phân bố rộng khắp thế giới. 

Chúng thường sống ở: 

•  Ven ruộng, quanh gốc rạ, bãi cỏ, gần vùng nước, ruộng rau
• Trong những nơi đang xây dựng. 
• Kiến ba khoang thường tìm thấy ở môi trường trường học, ký túc xá, khu ở trọ, nhà ở tập thể công nhân ngoại ô thành phố, nơi có cỏ mọc xung quanh. 
• Trong mùa mưa, bão, lũ lụt loại côn trùng này di chuyển đến các vùng khô ráo hơn. Sau những ngày mưa lũ làm ngập đồng ruộng, ao hồ thì vào ban đêm, kiến ba khoang theo côn trùng khác, theo ánh đèn bay vào nhà. Khi bất thường, nó tăng kích thước phần bụng lên, có cử chỉ đe dọa như con bọ cạp. Chúng cũng có thể bay và chạy nhanh trên nước 

2.3 Chu kỳ phát triển

Trứng thường được đẻ riêng rẽ vào các đường nứt trên bề mặt đất. Con cái đẻ khoảng 18 – 100 trứng. Bắt đầu đẻ trứng từ cuối tháng 4 hoặc giữa tháng 5 đến tháng 7. Sau 3 – 19 ngày trứng nở thành ấu trùng. 

Giai đoạn nhộng kéo dài từ 3 đến 12 ngày. Tổng số ngày hoàn thành vòng đời khoảng từ 22 đến 50 ngày, trung bình là 32,5 ngày.

3. Bị kiến ba khoang cắn có lây không?

Theo chuyên gia da liễu cho biết, khi bị kiến ba khoang cắn, những tổn thương mụn nước hay lở loét trên da là do huyết thanh của cơ thể và không có khả năng lây lan cho người khác. Tuy nhiên người bệnh thường dùng tay gãi lên vết thương. Nó làm cho vết thương trầy xước, làm tổn thương ngày càng nặng hơn.

Mặt khác, khi tay của chúng ta không được vệ sinh kỹ lưỡng sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn, bụi bẩn gây hại cho những vùng vết thương hở nên có thể dẫn đến nhiễm trùng da khiến tổn thương ngày càng bị lan rộng ra hơn. Vậy nên người bị kiến ba khoang cắn không có khả năng lây cho người khác nhưng lại có thể lan rộng trên khắp cơ thể của chính mình.

II. Kiến ba khoang đốt và 5 vấn đề cần hiểu rõ 

1. Bị kiến ba khoang đốt nguy hiểm đến mức nào? 

Theo Cục Y Tế dự phòng, Bộ Y Tế, trong nọc độc của kiến ba khoang chứa chất độc mạnh gấp 12-15 lần nọc của rắn hổ, đó là chất pederin. Và vì lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da, nên không gây chết người như nọc rắn. 

Tuy nhiên khi cơ thể tiếp xúc với nọc độc của kiến ba khoang da người có thể bị tổn thương nặng nề như bỏng da, viêm da. 

Thông thường, những vị trí như cổ, mặt, cánh tay, cẳng tay, cẳng chân. Đây là những vùng thường bị kiến đốt nhất bởi chúng thường hay bám vào quần áo. Đôi khi vết thương sẽ xuất hiện ở cả vùng kín. Tùy theo vị trí tiếp xúc, mà có thể bị một hay nhiều tổn thương cùng lúc. Có thể bị đối xứng, hay bị nhiều nơi khác nhau trên cơ thể. 

2. Nhận biết đúng về vết đốt

Bởi vết thương do kiến ba khoang đốt có triệu chứng giống với bệnh zona thần kinh. So với zona, thực tế những vết thương do nọc độc của kiến ba khoang sẽ có các triệu chứng sau: 

• Các tổn thương thường sẽ xuất hiện ở trên các vùng da hở như mặt, hai tay. 
• Ban đầu sẽ xuất hiện những nốt ban đỏ, tiếp đó nó sẽ gây ra mủ, ở giữa có màu trắng vàng rồi lan ra thành một vệt dài hoặc thành đám. 
• Nếu không biết cách xử lý sẽ gây ra tình trạng loét, chảy mủ dịch
• Tại vùng bị tổn thương, xuất hiện cảm giác ngứa ngáy khó chịu, nếu nặng hơn có thể gây sốt hoặc nổi hạch

3. Tiến triển của bệnh sau khi bị kiến ba khoang đốt 

• Sau khi bị kiến ba khoang cắn, người bệnh cảm giác râm ran.
• 6-8 giờ sau xuất hiện ban đỏ, dát đỏ.
• 12-24 giờ tiếp theo xuất hiện thương tổn điển hình.
• Sau 3 ngày thương tổn bắt đầu đỡ rát bỏng, bong vảy.
• Sau 5-7 ngày vảy bong hết nhưng để lại vết thâm lâu mất.

4. Biến chứng khi bị kiến ba khoang đốt 

Theo như ghi nhận của Bệnh viện Da liễu TW. Những bệnh nhân đến thăm do bị kiến ba khoang đốt bị biến chứng. Mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng từ 15 – 20 ca bệnh. Nguyên nhân dẫn đến biến chứng là thường là do bệnh nhân tự ý điều trị Và không thực hiện nghiêm ngặt các bước vệ sinh khi bôi thuốc dẫn tới tình trạng tổn thương nặng, vết thương bị bội nhiễm…

Một số biến chứng nguy hiểm chúng ta cần phải đặc biệt lưu ý: 

• Gây ra phù nề tổn thương giác mạc, ảnh hưởng thị giác, nếu như bị kiến đốt tại mắt. 
• Gây loét, bị viêm nhiễm bộ phận sinh dục nếu vị trí vết thương tại cơ quan sinh dục.

5. Khuyến cáo của bác sĩ khi bị kiến ba khoang cắn 

Một số khuyến cáo của bác sĩ đối với việc bị kiến ba khoang đốt: 

• Khi thấy côn trùng không nên tự ý lấy tay tiếp xúc trực tiếp, cần dùng chổi, găng tay để xua đuổi côn trùng
• Buổi tối nên đóng cửa tránh côn trùng vào nhà
• Kiểm tra, vệ sinh thường xuyên chăn giường, gối chiếu để kịp thời phát hiện côn trùng
• Khi bôi thuốc ở vùng da bị bệnh. Không nên bôi hời hợt rồi để đó, cần phải miết mạnh để thuốc thẩm thấu vào da. 

III. Cách xử lý vết thương khi bị kiến ba khoang đốt

Đầu tiên, việc bạn phải làm là cần lấy nước sạch mát rửa lên vết thương kiến đốt, rồi sau đó lấy xà phòng rửa lên, cần phải thao tác nhẹ nhàng để không làm trầy xước, hoặc làm vết thương tổn thương nặng nề hơn. 

Sau đó dùng hồ nước hoặc thuốc có chứa thành phần Acyclovir để bôi vào. Để xử lý vết thương một cách đúng cách, hãy quan sát vết thương kỹ càng. Sử dụng một số loại thuốc để mau chóng chữa lành vết thương: 

• Nếu vùng da xuất hiện nốt ban đỏ bị chuyển sang nốt mụn mủ. Và có triệu chứng phồng rộp lên cần sử dụng mỡ kháng sinh hoặc mỡ Oxit kẽm để bôi lên vị trí vết thương
• Khi vết thương đã có những dấu hiệu nhiễm khuẩn như lở loét, bị rỉ mủ bạn cần sử dụng dung dịch xanh methylen 1%. Lúc này nên đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. 

1. Dung dịch hồ nước

Hồ nước có công dụng giảm viêm sưng, đau trên bề mặt da. Làm dịu vùng da tổn thương do kiến ba khoang rất tốt. Với tính sát khuẩn nhẹ, kẽm oxyd có trong hồ nước sẽ phát huy tác dụng tiêu diệt ổ vi khuẩn trên và xung quanh khu vực bị tổn thương.

Với đặc điểm dịu mát, hồ nước đem đến công dụng giảm sưng, viêm và đau. Hồ nước rất phù hợp cho những người bị vết thương do kiến ba khoang tấn công.

2. Thuốc mỡ chứa corticoid

Đối với tình trạng da bị dính độc tố của kiến ba khoang ở mức trung bình và nặng. Bạn cần phải bôi thêm thuốc chứa corticoid. Loại thuốc này giúp chống viêm rất hiệu quả. Nên bôi thuốc mỡ chứa corticoid mỗi ngày 4 – 6 lần để phát huy hiệu quả chữa bệnh tốt nhất.

3. Một số trường hợp cần uống thêm thuốc kháng histamin

Những trường hợp cần sử dụng thêm thuốc kháng histamin chủ yếu như vết thương có diện rộng, vết thương nặng, có kèm phản ứng dị ứng toàn thân. Trong trường hợp nặng có thể phải dùng kháng sinh toàn thân.

4. Lưu ý khi điều trị kiến ba khoang đốt 

Trước mỗi lần bôi thuốc cần rửa sạch vết thương với muối loãng. Điều này tránh nhiễm khuẩn và đạt hiệu quả tối đa khi bôi thuốc.

• Bôi thuốc mỗi ngày hai lần để vết thương nhanh chóng được chữa lành
• Khi bị kiến ba khoang tấn công, không nên lấy tay, hoặc chân chà xát, nghiền nát. Điều này tránh nọc độc trong kiến nó tiết ra gây tổn thương thêm. 
• Đừng gãi lên vết thương để tránh làm tổn thương thêm. 
• Tránh để vùng da lành tiếp xúc với vùng da bị kiến ba khoang đốt. Nếu điều trị sai sẽ để lại biến chứng nặng nề.

IV. Bị kiến ba khoang đốt nên ăn gì?

Bị kiến ba khoang đốt hầu như mọi người đều thắc mắc không biết nên kiêng ăn gì. Theo trả lời của chuyên gia thì khi bị kiến ba khoang đốt không cần kiêng cử ăn uống gì cả mà chỉ cần bổ sung nhiều dinh dưỡng để cơ thể khỏe mạnh để chống chọi với tổn thương tốt hơn.

Nên Ăn:

• Trái cây, hoa quả tươi
• Rau xanh
• Uống nhiều nước
• Bổ sung vitamin C, A, E

V. Cách phòng tránh kiến ba khoang 

1. Cách phòng tránh 

Để tránh nguy cơ bị kiến ba khoang đốt, chúng ta cần lưu ý những biện pháp phòng tránh: 

• Phòng ở cần được vệ sinh sạch sẽ, thoáng mát. 
• Các bóng đèn có ánh sáng tím, xanh (bóng đèn huỳnh quang, bóng tuýp, bóng đèn neon) được thay thế bằng những bóng đèn có ánh sáng màu đỏ, vàng để thắp vào những buổi tối. 
• Cần kiểm tra chăn màn giường chiếu trước khi đi ngủ. 
• Trước khi mặc quần áo cần giũ sạch để kiểm tra xem có kiến ba khoang không. 
• Mặc quần áo dài tay khi đi ra ngoài nhà. Nhất là ở những vùng gần đồng ruộng, khu dân cư nhiều ánh đèn, gần công trình đang xây dựng.
• Khi làm việc trên đồng ruộng, nhất là vào mùa thu hoạch, mùa mưa bão. Cần chú ý sử dụng các phương tiện bảo hộ lao động như: Mặc quần áo dài tay, đội mũ, nón, khẩu trang, đi ủng để tránh tiếp xúc với côn trùng.

2. Cách xử lý khi tiếp xúc với kiến ba khoang 

Nếu đã tiếp xúc với kiến ba khoang hoặc nghi ngờ là đã tiếp xúc với chúng, nên thực hiện một số bước sau:

• Nếu có một con kiến ba khoang đang bò trên người bạn, hãy lấy nó ra khỏi người bằng cách thổi hoặc để một tờ giấy vào cho nó bò lên và lấy nó ra khỏi người. Sau đó rửa sạch vùng da đã tiếp xúc với loài côn trùng này.
• Nếu bạn lỡ tay đập hoặc chà xát chúng trên da thì phải nhanh chóng rửa sạch nơi nơi tiếp xúc để hạn chế chất độc.
• Đến cơ sở y tế để báo và thăm khám, điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Khi bị kiến ba khoang cắn, việc xử lý kịp thời là vô cùng cần thiết. Hy vọng, qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu được những vấn đề liên quan đến kiến ba khoang. Từ đó phòng tránh cũng như có biện pháp xử lý kịp thời khi bị kiến ba khoang cắn.